काठमाडौं मंसिर । चालु आर्थिक वर्ष २०८२\८३ को पहिलो चौमासिक (साउन–कात्तिक) मा सरकारले १ खर्ब ३८ अर्ब ७५ करोड रुपैयाँ बराबर सार्वजनिक ऋण लिएको छ ।
सोही अवधिमा विनिमय दरमा आएको उतारचढावका कारण ४४ अर्ब २२ करोड रुपैयाँ बराबर सार्वजनिक ऋण दायित्व थपिएको छ ।सोही अवधिमा सरकारले १ खर्ब २७ अर्ब ६१ करोड बराबर ऋण भुक्तानी गरेको छ । जसले गर्दा पहिलो चौमासिकमा सार्वजनिक ऋण वृद्धि ५५ अर्ब ३६ करोड बराबर भएको छ ।गत आव अन्तिम ९असार मसान्त० सम्म २६ खर्ब ७४ अर्ब ४ करोड बराबर रहेको सार्वजनिक ऋण अब २७ खर्ब २९ अर्ब ४१ करोड हाराहारी पुगेको छ । जुन कुल गार्हस्थ उत्पादन ९जीडीपी० का आधारमा ४४.६९ प्रतिशत हो ।अहिले सार्वजनिक ऋणमध्ये आन्तरिक ऋण दायित्व १२ खर्ब ७५ अर्ब ९६ करोड पुगेको छ । जुन जीडीपीको २०.८९ प्रतिशत हुन आउँछ । वाह्य ऋण दायित्व १४ खर्ब ५३ अर्ब ४५ करोड छ । यो जीडीपीको २३.८० प्रतिशत बराबर हो ।अर्थमन्त्री रामेश्वर खनालले वर्तमान सरकारले जथाभावी ऋण नलिएको बताए । सार्वभौम ‘कन्ट्री रेटिङ’ का लागि आएको टोलीले समेथ यो विषय अध्ययन गरेको उनले बताए ।सरकारले जथाभावी ऋण लिएको रहेनछ भन्नेमा उहाँहरू निश्चिन्त हुनुभयो,’ अर्थमन्त्री खनालले भने ।सरकारले लक्ष्य अनुसार राजस्व संकलन गर्न सकेको छैन । अर्कातर्फ, खर्चमा चाप छ । अर्थमन्त्री खनालका अनुसार विशेषगरी चालु खर्चमा बढी चाप छ । यसको परिपूर्तिका लागि सरकारले ऋण लिनुपरेको छ ।
मासिक विवरण अनुसार सरकारले साउनमा ४४ अर्ब ६६ करोड सार्वजनिक ऋण लिएको थियो । भदौमा ३६ अर्ब १३ करोड, असोजमा २३ अर्ब ३५ करोड र कात्तिकमा ३४ अर्ब ५९ करोड ऋण परिचालन भएको छ ।
पहिलो चौमासिकमा कति पुग्यो सार्वजनिक ऋण ?
आन्तरिक ऋण : १२ खर्ब ७५ अर्ब ९६ करोड
वाह्य ऋण : १४ खर्ब ५३ अर्ब ४५ करोड
कुल ऋण : २७ खर्ब २९ अर्ब ४१ करोड
चार महिनामा लक्ष्यको २३.२९ प्रतिशत संकलन
सरकारले राखेको वार्षिक लक्ष्य अनुसार चार महिना अवधिमा २३।२९ प्रतिशत सार्वजनिक ऋण परिचालन गरिएको छ । यस वर्ष सरकारले ५ खर्ब ९५ अर्ब बराबर सार्वजनिक ऋण परिचालन गर्ने लक्ष्य लिएको छ । कात्तिक मसान्तसम्म १ खर्ब ३८ अर्ब ७५ करोड परिचालन भएको छ ।
यस वर्ष आन्तरिक ऋण ३ खर्ब ६२ अर्ब रुपैयाँ परिचालन लक्ष्य छ । कात्तिकसम्म १ खर्ब २० अर्ब उठाइएको छ । जुन लक्ष्यको आधारमा ३३.१५ प्रतिशत हो ।
वाह्य ऋण २ खर्ब ३३ अर्ब उठाउने लक्ष्य छ । कात्तिकसम्म १८ अर्ब ७५ करोड परिचालन भएको छ । जुन वार्षिक लक्ष्यको ८.०३ प्रतिशतमात्र हो ।
भुक्तानीमा विनियोजनको ३६.७१ प्रतिशत खर्च
सरकारले पहिलो चौमासिक मै भुक्तानीका लागि राखेको बजेटमध्ये लक्ष्यको ३६.७१ प्रतिशत खर्च गरिसकेको छ । यस वर्ष सार्वजनिक ऋणको साँवा र ब्याज भुक्तानी गर्न सरकारले ४ खर्ब ११ अर्ब १ करोड बराबर बजेट विनियोजन गरेको छ । कात्तिकसम्म सरकारले आन्तरिक ऋणको साँवा भुक्तानीमा १ खर्ब १२ अर्ब खर्च गरेको छ ।ब्याज भुक्तानीमा १९ अर्ब ३९ करोड खर्च भएको छ । यो अवधिमा वाह्य ऋणको साँवा भुक्तानीमा १५ अर्ब ३५ करोड र ब्याज भुक्तानीमा ३ अर्ब ८८ करोड खर्च भएको छ ।
पहिलो चौमासिकमा कुल साँवा भुक्तानी १ खर्ब २७ अर्ब ६१ करोड र ब्याज भुक्तानी २३ अर्ब २७ करोड गरी कुल भुक्तानी १ खर्ब ५० अर्ब ८८ करोड बराबर भइसकेको छ । जुन यस अवधिमा सरकारले लिएको ऋणभन्दा बढी हो ।
मासिक भुक्तानी विवरण हेर्दा साउनमा ३२ अर्ब ५८ करोड, भदौमा ३५ अर्ब ४४ करोड, असोजमा २८ अर्ब ३८ करोड र कात्तिकमा ३५ अर्ब २४ करोड बराबर भएको छ ।
